Mới đây, hình ảnh một đám cưới ở vùng nông thôn Nam Định những năm 90 được chia sẻ và bất ngờ g̼â̼y̼ ̼s̼ố̼t̼. Ai nhìn ảnh cũng thấy hoài niệm đám cưới bình yên, giản dị thời bố mẹ ngày xưa.
Ký ức về đám cưới thời bao cấp
Chắc hẳn nhiều người trong số chúng ta, nhất là thế hệ 8X 9X vẫn nhớ những chiếc bàn gỗ lồng mặt kính, bên dưới bày đủ thứ ảnh cũ từ đen trắng đến ố vàng mà gần như gia đình nào cũng có. Hoặc những cuốn album lưu giữ kỷ niệm của cả nhà, từ ảnh chụp lúc chúng ta mới đẻ, cho đến ảnh kỷ niệm ngày Tết, sinh nhật cùng lũ trẻ trong xóm…
Đặc sắc nhất trong những kỷ vật ấy hẳn nhiên là series ảnh cưới thời 18 đôi mươi của bố mẹ. Mới đây, hình ảnh một đám cưới ở vùng nông thôn Nam Định những năm 90 được chia sẻ và bất ngờ g̼â̼y̼ ̼s̼ố̼t̼. Trong ảnh, cô dâu chú rể diện áo sơ mi trắng, cài hoa trắng, cô dâu được tết thêm dải hoa cưới màu trắng lên đầu trong khi chú rể đội mũ dạ tá.
Nam chính đón nàng về dinh trên chiếc xe đạp, đi qua bờ ao, luỹ tre làng. Phía dưới, những đứa trẻ vui vẻ chạy theo cặp đôi. Bên dưới phần bình luận, cư dân mạng bàn tán sôi nổi. Ai nhìn ảnh cũng thấy hoài niệm đám cưới bình yên, giản dị đúng chuẩn thời bố mẹ anh và xuýt xoa ‘chú rể rước cô dâu xe đạp thì cũng oách xà lách phải biết rồi!’. Đồng thời không khỏi bật cười vì phong cách trang điểm ngày xưa khi chú rể cũng được đánh son, dặm phấn không kém cô dâu.
‘Vẫn giữ được ảnh nét quá. Cô dâu chú rể giờ đã lên ông lên bà rồi’.
‘Thật sự hồi đó khó khăn hơn bây giờ nhưng vui, ý nghĩa hơn nhiều, nó đọng lại ký ức gần như y nguyên ngày nào’.
‘Ngày đó ở Hà Nội có được cái mũ dạ như thanh niên trong ảnh là tuyệt vời sướng cả đời đấy!’.
‘Ngày ấy mà được thế này là oách lắm rồi đó ạ!’…
Đám cưới ngày ấy thường diễn ra 2-3 ngày. Anh em, họ hàng sẽ ăn tiệc mặn từ ngày hôm trước. Bữa tiệc chính sẽ có thêm khách mời của gia đình và bà con làng xóm. Màn trang trí cổng hoa, căng bạt cũng được dựng từ 2 ngày trước đó. Cổng thường được các thanh niên trong làng tự dựng bằng các vạt dừa, bẹ cau, thêm vào đó là bóng bay và các loại hoa cỏ đậm chất “cây nhà lá vườn”.
Góp vui cho đêm ca nhạc sẽ là những “ca sĩ làng” thi nhau xung phong lên hát, dù giọng có… không được bắt mic cho lắm, nhưng họ thể hiện lòng nhiệt thành đúng theo phong cách “vui là chính”. Nhắc lại chuyện văn nghệ cho đám cưới, chẳng thể nào quên liệt kê tới màn “n̼h̼ả̼y̼ ̼x̼ế̼c̼h̼”.
Người thành phố có lẽ ít ai biết đến điệu nhảy này, vì nó chỉ được “đào tạo” qua trường làng. Cứ tầm 20h tối, các nam thanh niên trong làng có mặt tại đám cưới, góp vui cho đôi trai gái sắp về một nhà những điệu nhảy tự biên tự diễn, không theo quy luật nào cả. Cứ nhạc nổi là auto lao lên khán bệ n̼h̼ả̼y̼ ̼c̼u̼ồ̼n̼g̼ ̼n̼h̼i̼ệ̼t̼, hết mình. Dân làng ngồi dưới xem chỉ biết cười khoái chí.
Mâm cỗ cưới ngày ấy cũng là một nét văn hóa không thể bỏ qua. Để có những mâm cỗ cưới tươm tất, gia đình cô dâu, chú rể phải nuôi lợn, nuôi gà từ mấy tháng trước đó. Nếu không đủ mới phải đi đặt mua thêm. Anh em, láng giềng sẽ giúp gia chủ làm cỗ từ ngày hôm trước, với các công việc như làm thịt lợn, mổ gà và nhặt rau… Các ông bố sẽ ngồi chơi đến nửa đêm, tranh thủ làm v̼á̼n̼ ̼b̼à̼i̼,̼ ̼v̼á̼n̼ ̼c̼ờ̼,̼ và thưởng thức món cháo đêm (nấu từ nước luộc gà, luộc thịt và lòng lợn). Bởi thế mới nói, đám cưới khi ấy là một ngày hội làng đích thực, hầu như mọi thành viên trong làng đều góp mặt, chung vui. Nét đẹp tình làng, nghĩa xóm nhờ thế mà ngày một cải thiện.
>>> Xem thêm: Loạt ảnh hiếm về đám cưới năm 1969 bên vĩ tuyến 17, quà cưới là… thùng coca
Trẻ con háo hức đi xem cô dâu chú rể
Ngày ấy, trẻ con thường “canh” nhà nào có đám cưới, đợi đến giờ chú rể đón dâu về là sẽ rồng rắn, lẽo đẽo kéo nhau hát inh ỏi bài đồng dao: “Cô dâu chú rể/ Đội rế lên đầu/ Đi qua đầu cầu/ Đánh rơi nải chuối/ Cô dâu bẻ chuối/ Chú rể khóc nhè/ Cô dâu pha chè/ Chú rể cười tươi…”.
Tưởng chừng mảnh ký ức ấy đã bị bỏ quên theo thời gian, nhưng chỉ cần nhắm mắt lại, hình ảnh năm nào, dù không được sắp xếp theo đúng thứ tự, nhưng nó vẫn rất đỗi sống động. Một năm ở làng có đến cả chục đám cưới, nhưng đám trẻ con vẫn khát khao đi xem. Hồi ấy, cô dâu với đôi lọn tóc uốn cong, kéo dài xuống gò má; mí mắt lấp lánh ánh kim tuyến; đôi môi đỏ mọng và đôi má ửng hồng sao mà duyên, mà thắm đến vậy.
Độ 20 năm về trước, gương mặt chú rể trong ngày trọng đại cũng được trang điểm nhẹ nhàng. Phấn trắng làm nền, đôi môi đánh một lớp son mỏng, đủ để tạo độ “thắm” tươi tắn. Ngày ấy có lẽ đây cũng là lần duy nhất trong đời nam giới được “phết” thứ nọ, thứ kia lên khuôn mặt.
Việc đi đón dâu cũng không cầu kỳ, phần bởi vì các đôi kết hôn đa số đều sống quanh khu vực làng, xã, xa lắm thì chỉ khác huyện; hiếm thấy đám nào khác tỉnh. Nhà nào được xếp vào hạng có “của ăn, của để” sẽ đón dâu bằng chiếc Dream 81. Nhiều đám nhà gần, cả đoàn chỉ việc rồng rắn đi bộ vài phút trên con đường đất ngày xưa.
Chuyện quà cưới trong cũng khác xa so với bây giờ. Người ta hạn chế đi phong bì, thay vào đó, họ thường tặng cặp vợ chồng mới cưới thùng thóc, chiếc gương, chậu men, hay nồi, chảo… Những năm 1990, 2000, người dân không còn đói ăn, đói mặc nữa, tuy vậy, mọi người vẫn chuộng những món đồ mang tính thiết thực.
Làng xóm thường mang đồ đến tặng đám cưới từ tối hôm trước khi diễn ra lễ rước dâu. Nhà chú rể, cô dâu tối đó sẽ phải dành riêng ra một kho chứa đồ, cơ man là thóc, chảo, phích nước… Mọi người đến dự đám cưới rất đông. Uống trà, cắn hạt dưa, thử miếng kẹo và rôm rả chuyện trò tới khuya. Các cụ già cũng chống gậy đến chung vui, ngồi quây quần trên giường để bổ cau, têm trầu.
Trẻ con ngày ấy thích đi xem đám cưới một phần cũng vì thích được đi ăn cỗ và lấy phần bánh kẹo, hạt dưa. Đến giờ cử hành hôn lễ, nhiều khi không chen chân được vào bàn ngồi, phải đứng từ cổng để xem, nhưng trẻ con vẫn háo hức cái giây phút khi kết thúc, mọi người đứng dậy ra về, đám trẻ đi… dồn hạt dưa, bánh trái vào trong túi quần, và không quên “b̼i̼ể̼n̼ ̼t̼h̼ủ̼” cho bố b̼a̼o̼ ̼t̼h̼u̼ố̼c̼. Đám con trai thì tỏ ra khoái chí hơn với các b̼a̼o̼ ̼d̼i̼ê̼m̼ đỏ, tranh nhau lấy về.
Đã nhiều năm trôi qua, chứng kiến nhiều đám cưới và sự hiện đại hóa dần của hôn lễ, với các ca sĩ chuyên nghiệp được mời, MC điêu luyện, bàn tiệc sang trọng… nhưng sự giản dị và đầm ấm của đám cưới ngày xưa vẫn được mọi người nhớ mãi.
Theo Báo Đất Việt, Phụ nữ Việt Nam
