Nha Trang được mệnh danh là hòn ngọc biển đông bởi những giá trị thiên nhiên có một không hai. Cùng ngắm nhìn vẻ đẹp hoang sơ, yên bình của thành phố biển này vào độ ba thập niên trước.
Lịch sử hình thành Nha Trang
Theo nhiều nhà nghiên cứu, tên “Nha Trang” được hình thành do cách đọc của người Việt phỏng theo âm một địa danh Chăm vốn có trước là Aia Trang theo tiếng Cham và Ea Trang theo tiếng Rađe (có nghĩa là “nước Hến”, tiếng người Chăm, tức là gọi sông Cái chảy qua Nha Trang ngày nay, con sông này đổ ra biển đúng chỗ có nhiều cây lau). Từ tên sông, sau chỉ rộng ra vùng đất từ năm 1653.
Về địa danh “Nha Trang”, trong Toàn tập Thiên Nam Tứ Chí Lộ Đồ Thư, tập bản đồ Việt Nam do nho sinh họ Đỗ Bá soạn vào khoảng nửa sau thế kỷ 17 đã thấy có tên “Nha Trang Môn” (cửa Nha Trang). Trong một bản đồ khác có niên đại cuối thế kỷ 17 mang tên Giáp Ngọ Niên Bình Nam Đồ của Đoan Quận Công Bùi Thế Đạt cũng thấy ghi tên “Nha Trang Hải môn” (cửa biển Nha Trang).
Trong thư tịch cổ Việt Nam, đây có lẽ là những tài liệu sớm nhất đề cập đến địa danh này. Trong Phủ biên tạp lục (1776) của Lê Quý Đôn đã có nhiều tên gọi Nha Trang như “đầm Nha Trang, dinh Nha Trang, nguồn Nha Trang, đèo Nha Trang”.
Từ năm 1653 đến giữa thế kỷ XIX, Nha Trang vẫn là một vùng đất còn hoang vu và nhiều thú dữ thuộc Hà Bạc, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh. Chỉ qua hai thập niên đầu thế kỷ XX, bộ mặt Nha Trang đã thay đổi nhanh chóng. Với Nghị định ngày 30 tháng 8 năm 1924 của Toàn quyền Đông Dương, Nha Trang trở thành một thị trấn (centre urbain). Thị trấn Nha Trang hình thành từ các làng cổ: Xương Huân, Phương Câu, Vạn Thạnh, Phương Sài, Phước Hải.
Thời Pháp thuộc, Nha Trang được coi là tỉnh lỵ của tỉnh Khánh Hòa. Các cơ quan chuyên môn của chính quyền thuộc địa như Tòa Công sứ, Giám binh, Nha Thương chánh, Bưu điện… đều đặt tại Nha Trang. Tuy nhiên, các cơ quan Nam triều như dinh quan Tuần vũ, Án sát (coi về hành chánh, tư pháp), Lãnh binh (coi việc trật tự trị an) vẫn đóng ở Thành Diên Khánh (cách Nha Trang 10km về phía Tây Nam).
Thành phố Nha Trang được Thủ tướng chính phủ Việt Nam công nhận là đô thị loại 1 vào ngày 22 tháng 4 năm 2009. Đây là một trong các đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh của Việt Nam. Nha Trang được mệnh danh là hòn ngọc của biển Đông, Viên ngọc xanh vì giá trị thiên nhiên, sắc đẹp cũng như khí hậu của nó.
>>> Xem thêm: Diện mạo Nha Trang 50 năm trước qua ống kính nhiếp ảnh Mỹ: Bãi biển hoang vắng, xích lô trên đường
Ngỡ ngàng trước vẻ đẹp hoang sơ, yên bình đến lạ của Nha Trang 30 năm trước
Trải qua thời gian, nay Nha Trang đã trở thành một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và du lịch của tỉnh Khánh Hòa. Năm 2013, biển Nha Trang còn được tạp chí cẩm nang du lịch Lonely Planet bình chọn là “vịnh biển đẹp nhất thế giới”. Mỗi năm, Nha Trang đón hàng triệu khách du lịch trong và ngoài nước đến tận hưởng khí hậu nơi đây cũng như khám phá vẻ đẹp, con người thân thiện, khách.
Biển xanh, cát trắng, nắng vàng của Nha Trang cũng trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho rất nhiều hoạ sĩ, thi sĩ, nhạc sĩ… Cùng hồi tưởng lại những ký ức đẹp về thiên nhiên, con người Nha Trang xưa qua bộ ảnh Nha Trang 30 năm về trước:
Bình minh trên biển, toàn cảnh đồi Cù Lao và tháp Chăm Po Nagar, khung cảnh yên bình của làng chài… là loạt ảnh phải xem về Nha Trang năm 1992 được ghi lại qua ống kính phóng viên Đức Wolfgang Kaehler. Qua chùm ảnh này, người đọc dường như được đắm mình trong khung cảnh hoang sơ, tươi đẹp của một phần quê hương, đất nước.
Theo Tri thức và cuộc sống; Ảnh xưa
