Trong rất nhiều nhạc sĩ đã thành danh từ trước năm 1975, có thể nói rằng nhạc sĩ Trúc Phương là tên tuổi lớn nhất của dòng nhạc vàng với rất nhiều ca khúc nổi tiếng được công chúng yêu mến suốt 60 năm qua.
Ông hoàng nhạc Bolero
Nhạc sĩ Trúc Phương tên thật là Nguyễn Thiên Lộc, sinh năm 1933 tại tỉnh Vĩnh Bình (nay là Trà Vinh) ở vùng hạ lưu sông Cửu Long. Cha của Trúc Phương là một nghệ sĩ hát b̼ộ̼i̼, sau chuyển qua hát cải lương, nên Trúc Phương cũng yêu thích nghệ thuật từ nhỏ vì ảnh hướng từ cha.
Từ giữa thập niên 1950, ông sinh hoạt văn nghệ với các nghệ sĩ ở ty Thông Tin tỉnh Vĩnh Bình một thời gian ngắn, đến năm 1957 thì lên Sài Gòn tìm đến nhạc sĩ Trịnh Hưng để học về kỹ thuật sáng tác. Nhạc sĩ Trịnh Hưng là một người chuyên sáng tác những ca khúc về đồng quê, và khuynh hướng này đã ảnh hưởng phần nào đến những sáng tác của Trúc Phương trong những năm đầu của sự nghiệp.
Nhạc của Trúc Phương có phong cách rất riêng biệt khó lẫn với các nhạc sĩ khác. Các bài hát đều có lời ca hoa mỹ, b̼a̼y̼ b̼ư̼ớ̼m̼ nhưng không cao xa, càng nghe người ta càng thấy tràn đầy cảm xúc. Ngoài dòng nhạc tình tự quê hương trong thời gian đầu, thì sau đó hình như Trúc Phương chỉ viết duy nhất nhạc về tình yêu, với những nhớ thương, mong đợi, ưu tư, hy vọng, l̼y̼ t̼á̼n̼, đoàn viên. Đó là những cảm xúc rất thật, gần gũi với cuộc sống và dễ đi vào lòng người.
Số lượng ca khúc của nhạc sĩ Trúc Phương được công chúng biết đến là khoảng gần 70 bài, hầu như bài hát nào cũng có một sức sống bền bỉ cho đến ngày hôm nay ở bất cứ nơi nào có người Việt sinh sống.
Mẩu chuyện về người nhạc sĩ tài ba
Câu chuyện được kể bởi nhạc sĩ – họa sĩ Tín Đức, một người bạn của nhạc sĩ Trúc Phương sau 1975, có có thời gian sống cùng với người nhạc sĩ tài ba.
“Khoảng giữa năm 1985, nhạc sĩ Trúc Phương – người từng được xem như là “ông hoàng” của dòng nhạc bolero – được nhận vào công tác tại Hội Văn nghệ Cửu Long và được c̼ấ̼p̼ một căn phòng tại số 6 Hưng Ðạo Vương, thị xã Vĩnh Long để ở. Trúc Phương có dáng người cao, l̼ư̼n̼g̼ h̼ơ̼i̼ t̼ô̼m̼. Anh bị c̼ậ̼n̼ t̼h̼ị̼, l̼ã̼n̼g̼ t̼a̼i̼ và m̼ắ̼c̼ b̼ệ̼n̼h̼ s̼u̼y̼ễ̼n̼ n̼ặ̼n̼g̼. Anh có thói quen ăn mặc rất chỉnh tề, thích ăn ngọt và không uống r̼ư̼ợ̼u̼. Sau khi c̼h̼i̼a̼ t̼a̼y̼ v̼ợ̼, đã có m̼ấ̼y̼ p̼h̼ụ̼ n̼ữ̼ thoáng qua cuộc đời anh… Mỗi khi quen với chị nào, anh thường tặng nhạc do anh mới sáng tác cho mỗi chị.
Có một kỷ niệm tôi nhớ mãi là vào năm 1988, lúc này Trúc Phương đang sống ở Sài Gòn, tôi đang theo học Trường đại học Mỹ thuật. Ngoài giờ học, tôi cùng một số bạn bè đi làm thêm về mỹ thuật cho nhà hàng Ðại Dương do t̼h̼ầ̼u̼ k̼h̼o̼á̼n̼ C̼h̼í̼n̼ C̼ủ̼i̼ l̼ã̼n̼h̼ xây dựng. Anh C̼h̼í̼n̼ C̼ủ̼i̼ gốc là dân Trà Vinh, quen thân với anh Trúc Phương, đã c̼ư̼u̼ m̼a̼n̼g̼ anh trong thời gian này.
Gần chỗ công trình đang xây dựng có một quán c̼ơ̼m̼ b̼ụ̼i̼ g̼i̼á̼ r̼ẻ̼ như b̼è̼o̼. Hằng ngày, chúng tôi thường cùng ra ăn cơm ở đó. Hôm đó nhằm chiều thứ bảy cuối tuần, anh C̼h̼í̼n̼ C̼ủ̼i̼ dẫn cả bọn tôi ra quán c̼ơ̼m̼ b̼ụ̼i̼ này để bồi dưỡng cơm bình dân và l̼a̼i̼ r̼a̼i̼ r̼ư̼ợ̼u̼ t̼h̼u̼ố̼c̼. Anh Trúc Phương dù không uống r̼ư̼ợ̼u̼ nhưng cũng ngồi chung với chúng tôi. Cuộc vui kéo dài nửa chừng, trời bắt đầu mưa tầm tã. Bất chợt có hai người h̼à̼n̼h̼ k̼h̼ấ̼t̼, một c̼ụ̼t̼ c̼h̼â̼n̼, một m̼ù̼ h̼a̼i̼ m̼ắ̼t̼ đội mưa bước vào! Cả hai – một đàn guitar thùng, một hát bài Mưa nửa đêm.
Lúc đó ánh mắt của anh Trúc Phương t̼ố̼i̼ s̼ầ̼m̼ lại. Anh lẩm bẩm: “Nhạc của mình biến thành nhạc ă̼n̼ ̼m̼à̼y̼ rồi!”.
Thấy vậy, anh C̼h̼í̼n̼ C̼ủ̼i̼ đứng dậy, kéo tay hai người h̼à̼n̼h̼ ̼k̼h̼ấ̼t̼ kia, miệng nói:
– Lại đây hai chú em, ngồi xuống cùng ăn cơm và lai rai với chúng tôi cho vui.
Khi cả hai cùng ngồi xuống, bất chợt Trúc Phương buột miệng:
– Hai chú mày hát nhạc của ai, biết không?
Một người nhanh nhảu trả lời:
– Dạ biết, nhạc Trúc Phương đó!
Trúc Phương cười buồn, mắt n̼g̼â̼n̼ n̼g̼ấ̼n̼ nước:
– Trúc Phương chính là anh, chính tác giả đây!
Hai người ă̼n̼ ̼m̼à̼y̼ sửng sốt trong giây phút, rồi người c̼ụ̼t̼ c̼h̼â̼n̼ chợt q̼u̼ỳ̼ s̼ụ̼p̼ xuống, hai tay nâng cây đàn lên n̼g̼a̼n̼g̼ m̼à̼y̼, miệng nói:
– Ôi, em xin b̼á̼i̼ k̼i̼ế̼n̼ sư phụ. Em hát nhạc của sư phụ, mãi đến hôm nay mới được diện kiến sư phụ. Xin sư phụ c̼h̼ỉ̼ g̼i̼á̼o̼ cho em!
Trúc Phương cầm lấy cây đàn:
– Ðể anh hát tặng mấy chú em bài hát này nhé!
“Tôi muốn hỏi có phải vì đời chưa trọn vòng tay
Có phải vì tâm tư giấu kín trang thư còn đây
Nên những khi mưa nửa đêm làm xao xuyến
Giấc ngủ chưa đến tìm…”
Anh hát say sưa giữa hè phố Sài Gòn, hát tặng những người h̼à̼n̼h̼ k̼h̼ấ̼t̼ trong một quán cơm n̼g̼h̼è̼o̼! Những người lao động có mặt trong buổi chiều mưa hôm đó ngồi lặng lẽ rồi lần lượt đến vây quanh anh. Cô bé con chủ quán cơm xúc động, giơ tay d̼ụ̼i̼ m̼ắ̼t̼ g̼i̼ấ̼u̼ l̼ệ̼! Hôm ấy, Trúc Phương hát như một lời t̼h̼a̼n̼ ̼đ̼a̼u̼ ̼đ̼ớ̼n̼…
Ấy vậy mà đã 16 năm trôi qua, kể từ ngày anh q̼u̼a̼ ̼đ̼ờ̼i̼, 21-9-1996.
Tôi ghi lại những dòng này để tưởng nhớ h̼ư̼ơ̼n̼g̼ ̼h̼ồ̼n̼ anh, một nhạc sĩ đã để lại cho đời những bài nhạc bolero đi sâu vào lòng người như: Mưa nửa đêm, Nửa đêm ngoài phố, Buồn trong kỷ niệm, Ðò chiều, Tàu đêm năm cũ, Hai chuyến tàu đêm…; và những bài hát sáng tác sau 1975: Về chín dòng sông hò hẹn, Về An Quãng Hữu, Hoa sách…”
(Theo nhacvangbolero)
