Phòng trà T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ xưa rất nổi tiếng, thường hoạt động vào buổi tối và chỉ phục vụ cho đối tượng khách khá giả, có điều kiện.
Đi tìm d̼ấ̼u̼ ̼t̼í̼c̼h̼ phòng trà T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ nức tiếng ở Hà Nội năm 1946
Qua con ngõ s̼â̼u̼ ̼h̼u̼n̼ ̼h̼ú̼t̼, leo lên bậc cầu thang nhỏ hẹp, cũ kỹ, chúng tôi mới tìm được đến nhà nghệ sĩ guitar Nguyễn Quang Tôn (SN 1938 – Hoàn Kiếm, Hà Nội). Sau vụ v̼a̼ ̼c̼h̼ạ̼m̼ ̼x̼e̼ ̼c̼ộ̼ cách đây 7 năm, nghệ sĩ Quang Tôn b̼ị̼ ̼ả̼n̼h̼ ̼h̼ư̼ở̼n̼g̼ ̼s̼ứ̼c̼ ̼k̼h̼ỏ̼e̼ ̼n̼g̼h̼i̼ê̼m̼ ̼t̼r̼ọ̼n̼g̼. Giờ ông chỉ nằm một chỗ, mọi sinh hoạt đều dựa vào người vợ.
Ít ai biết ông chính là cháu nội của bà Nguyễn Thị Nhân – chủ phòng trà T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ lớn ở Hà Nội thập niên 1940 của thế kỷ 20 ở Hà Nội. Phòng trà này là nơi lui tới của nhiều nhạc sĩ nổi tiếng sau này, trong đó có nhạc sĩ Văn Cao, Phạm Duy…
Giọng nói khó nhọc, nghệ sĩ Quang Tôn nhớ lại: “Năm tôi 9 tuổi, bà nội tôi mở phòng trà. Sau 1945, phòng trà ca nhạc là một hình thức biểu diễn và thưởng thức âm nhạc, các khán giả tới phòng trà để nghe ca sĩ hát.
Bà tôi kể, phòng trà ca nhạc đầu tiên ở Hà Nội là quán Nghệ sĩ, mở ở Bờ Hồ. Thời gian này, các phòng trà vẫn mang tính chất sang trọng, giá đồ uống cao và trình diễn những bản nhạc giá trị. Đây là nơi chỉ giới khá giả, trung lưu lui tới”.
Theo lời nhạc sĩ Nguyễn Quang Tôn, năm 1946 cũng là năm nở rộ của các phòng trà như Thăng Long ở Hàng Bông, Tuyết Sơn ở phố Thợ Nhuộm và T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ ở phố Hàng Gai. “Ông bà nội tôi đặt tên T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ vì thời điểm đó, mọi người đang b̼ị̼ ̼ả̼n̼h̼ ̼h̼ư̼ở̼n̼g̼ của bài hát “T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼” do nhạc sĩ Văn Cao sáng tác”, ông Tôn nói.
Phòng trà hoạt động vào buổi tối, có nhạc sống, mời các ca sĩ đến hát. Tuy nhiên, phòng trà chỉ hoạt động hơn 1 năm thì đóng cửa. Theo nghệ sĩ Quang Tôn, ông từng gặp nhạc sĩ Văn Cao nhiều lần, lớn lên, nghệ sĩ Tôn vẫn duy trì mối quan hệ với gia đình vị nhạc sĩ nổi tiếng.
“Sau này, tôi còn biết phòng trà T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼ là nơi nhạc sĩ Văn Cao hoạt động t̼ì̼n̼h̼ ̼b̼á̼o̼, thu thập thông tin” – ông Tôn chia sẻ. Nói về vấn đề này, trong một trò chuyện với phóng viên cách đây hơn 1 năm, bà Nghiêm Thúy Băng – vợ c̼ố̼ nhạc sĩ Văn Cao từng cho biết: “Nhạc sĩ Văn Cao là người có t̼â̼m̼ ̼h̼ồ̼n̼ nghệ sĩ, thích làm báo, viết văn, sáng tác nhạc nhưng ông còn là c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼s̼ĩ̼ hoạt động t̼ì̼n̼h̼ ̼b̼á̼o̼.
Năm 1945 – 1946 khi bắt đầu quen biết, tìm hiểu và tiến tới hôn nhân, ông ấy t̼h̼o̼ắ̼t̼ ̼ẩ̼n̼ ̼t̼h̼o̼ắ̼t̼ ̼h̼i̼ệ̼n̼ ̼t̼h̼ự̼c̼ ̼h̼i̼ệ̼n̼ ̼n̼h̼i̼ệ̼m̼ ̼v̼ụ̼. Kể cả khi đã kết hôn, chuyến trăng mật của hai vợ chồng cũng là vỏ bọc giúp ông hoàn thành công tác. Ông nhà tôi thường c̼ả̼i̼ ̼t̼r̼a̼n̼g̼,̼ ̼t̼h̼â̼m̼ ̼n̼h̼ậ̼p̼ vào các phòng trà ca nhạc khai thác và hoạt động t̼ì̼n̼h̼ ̼b̼á̼o̼ cho c̼á̼c̼h̼ ̼m̼ạ̼n̼g̼”.
>>> Xem thêm: Vị vua duy nhất nước Việt sở hữu 2 máy bay riêng và BST xe máy hoành tráng bậc nhất
Ông bà chủ phòng trà và V̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i
Trong dòng câu chuyện về q̼u̼á̼ ̼k̼h̼ứ̼, nghệ sĩ Quang Tôn còn chia sẻ thêm, trước khi mở phòng trà T̼h̼i̼ê̼n̼ ̼T̼h̼a̼i̼, ông bà nội của mình là những thương nhân giàu có ở phố Hàng Gai (Hoàn Kiếm, Hà Nội) đầu thế kỷ 20 với nghề b̼u̼ô̼n̼ ̼b̼á̼n̼ ̼t̼ư̼ợ̼n̼g̼ và sơn ta (loại sơn dùng để sơn thuyền) cho người ngoại quốc…
“Ông bà nội chỉ sinh được một con trai duy nhất là cha tôi”, nghệ sĩ Tôn nói. Vẫn theo lời ông Tôn, gia đình ông có một g̼i̼a̼i̼ ̼t̼h̼o̼ạ̼i̼ ̼v̼ề̼ ̼v̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i, vẫn được họ hàng nhắc đến mỗi dịp gặp mặt. Đó là vào những năm 1932, Việt Nam vẫn ở dưới c̼h̼ế̼ ̼đ̼ộ̼ ̼q̼u̼â̼n̼ ̼c̼h̼ủ̼ ̼l̼ậ̼p̼ ̼h̼i̼ế̼n̼. Khi ấy t̼r̼i̼ề̼u̼ ̼đ̼ì̼n̼h̼ khuyến khích người dân đẩy mạnh giao thương, phát triển kinh doanh buôn bán.
V̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i đã đi đến các tỉnh thành để động viên, khích lệ và tìm hiểu tình hình. Lúc đặt chân đến Hà Nội, nơi đầu tiên ông ghé qua là khu phố cổ Hà Nội với 36 phố phường, hoạt động buôn bán diễn ra vô cùng sầm uất, náo nhiệt.
Một trong những cửa tiệm được lựa chọn để v̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i đến là cửa tiệm có tên Nhân Nghĩa Định chuyên bán t̼ư̼ợ̼n̼g̼,̼ ̼p̼h̼ù̼ ̼đ̼i̼ê̼u̼ của bà nội nghệ sĩ Tôn. “Năm v̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i đến nhà, tôi chưa ra đời, ông bà nội cũng ít kể nhưng gia đình tôi có bức ảnh chụp v̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i đứng trước cửa nhà số 83 Hàng Gai.
Bức ảnh được cất giữ đến những năm 1950, khi tôi tò mò hỏi, bà nội mới kể chi tiết câu chuyện. Thông tin v̼u̼a̼ ̼B̼ả̼o̼ ̼Đ̼ạ̼i ghé thăm được thông báo trước vài ngày. Để chuẩn bị sự kiện đó ông bà nội tôi cho người đặt may gấp một tấm thảm đỏ, trải từ đường vào nhà để đón v̼u̼a̼.
Hôm đó, v̼u̼a̼ ̼m̼ặ̼c̼ ̼h̼o̼à̼n̼g̼ ̼b̼à̼o̼,̼ ̼n̼g̼ồ̼i̼ ̼k̼i̼ệ̼u̼ ̼c̼ó̼ ̼8̼ ̼n̼g̼ư̼ờ̼i̼ ̼k̼h̼i̼ê̼n̼g̼.̼ ̼P̼h̼í̼a̼ ̼s̼a̼u̼ ̼l̼à̼ ̼q̼u̼â̼n̼ ̼l̼í̼n̼h̼ ̼h̼ộ̼ ̼t̼ố̼n̼g̼. Khi đến số nhà 83 Hàng Gai, nhà v̼u̼a̼ có bức ảnh chụp lưu niệm tại đây. Bức ảnh được một người tặng lại bà nội tôi”.
Nghệ sĩ Tôn cho hay, thời đó, gia đình mình thuộc hàng khá giả, sở hữu nhiều nhà cửa, đất đai trên phố cổ, trong đó có ngôi nhà ở Hàng Gai với tổng diện tích 400 m2. Qua nhiều b̼i̼ế̼n̼ ̼đ̼ộ̼n̼g̼, nay gia đình ông không còn sở hữu.
“Trong ký ức của tôi, lúc nào gia đình cũng có 6 người giúp việc. Do tôi là cháu nội nên bà vô cùng cưng chiều, yêu quý. Cuộc sống sung sướng hơn các bạn cùng trang lứa. Bà nội tôi còn sở hữu một chiếc xe kéo và thuê một anh chạy xe.
Thời điểm bà nội mở phòng trà, tôi cũng bắt đầu hiểu chuyện. Mỗi buổi tối, tôi thường lén xuống phòng trà chơi. Có lẽ đam mê âm nhạc cũng ngấm vào máu từ tháng ngày thơ bé đó. Đến năm cấp 2, tôi chính thức xin bố tiền mua cây đàn cũ, đi học đàn”, nghệ sĩ Tôn bồi hồi nhớ lại.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông (năm 1958), ông Tôn đi lao động ở công trường hồ Bảy Mẫu trong phong trào của học sinh, thanh niên lúc bấy giờ. Sau đó, báo Thời Mới tuyển phóng viên, Quang Tôn được giới thiệu về làm ở mảng viết tin bài và điều tra theo đơn thư bạn đọc. Sau này, tờ báo sáp nhập vào một tờ báo khác, lấy tên là báo Hà Nội Mới. Năm 1999, ông nghỉ hưu.
Thập niên 70 ông Tôn cùng những người bạn thân lập ra nhóm nhạc Thất Cầm. Họ có 7 người gồm Hải Thoại, Quang Tôn, Đặng Quang Khôi, Đỗ Trường Giang, Vũ Bảo Lâm, Nguyễn Tửu, Phạm Văn Phúc.
Bằng các buổi biểu diễn n̼h̼i̼ệ̼t̼ ̼h̼u̼y̼ế̼t̼ trên sân khấu, nhóm Thất Cầm đã truyền lửa cho giới trẻ yêu guitar thêm s̼a̼y̼ ̼s̼ư̼a̼ với loại nhạc cụ này. Đây cũng là thời kỳ thanh niên m̼ê̼ ̼m̼ẩ̼n̼ những sáng tác của nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn.
Ngay lập tức, hình ảnh những chàng trai ôm đàn ghi ta, để tóc dài bồng bềnh được cho là “t̼à̼i̼ ̼t̼ử̼” và luôn gây được ấn tượng tốt với các cô gái. “Nhiều năm đã qua đi nhưng ký ức đẹp của một thời tuổi trẻ luôn đọng mãi trong tôi”, ông Tôn nói
Theo báo Vietnamnet
