[Video] Nghe lại ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội” và câu chuyện bất ngờ phía sau

Vào thập niên 1990, thời cực thịnh của chương trình Làn Sóng Xanh, có một bài hát của nhạc sĩ Trần Quang Lộc rất được khán giả yêu mến qua giọng hát của nhiều nữ ca sĩ nổi tiếng trong nước: Hồng Nhung, Thu Phương, Mỹ Linh, và Khánh Ly ở hải ngoại, đó là bài Có Phải Em Mùa Thu Nội.

Ca khúc bất hủ về thu Hà Nội

“Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội” là một bài hát rất nổi tiếng của Trần Quang Lộc, phổ từ bài thơ của Tô Như Châu. Ca khúc này đã được sáng tác từ trước năm 1975 và được danh ca Thái Thanh hát đầu tiên, nhưng có lẽ có đến 100% khán giả nhầm đây là một sáng tác của thập niên 1990.

“Tháng tám mùa thu lá khởi vàng chưa nhỉ?
Từ độ người đi thương nhớ âm thầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Tuổi phong sương ta cũng gắng đi tìm
Có phải em mùa thu xưa?”

Hà Nội với phố cổ, với 5 cửa ô và bờ hồ ngập tràn lá rụng vào mùa thu đã luôn gợi một nét cổ phong, trầm mặc khi người ta nghĩ về. Đôi cánh âm thanh mang lời thơ lượn lờ trong không gian Hà Nội xưa gây cho người nghe bao nhiêu là cảm hoài.

Tháng 8 là bắt đầu mùa thu, lá đã bắt đầu khởi vàng, chứ chưa rơi thành thảm lá. Tuy nhiên có nhiều ca sĩ (trong đó có bản thu âm của Thu Phương) lại hát thành “tháng 8 mùa thu lá RƠI vàng” làm sai ý nghĩa.

Nhớ mùa thu Hà Nội

“Có bóng mùa thu thức ta lòng son muộn
Một ngày về xuôi chợt ghé Thăng Long buồn
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Ngày sang thu anh lót lá em nằm
Bên trời xa sương tóc bay”

“Bên trời xa sương tóc bay” là câu hát thật đẹp, vang lên như tiếng chuông chiều làm bâng khuâng hoàng hôn. Trời xa làm cho hơi sương mù mịt hay thời gian mịt mù làm cho tóc bay trong sương chiều lan tỏa. Câu thơ mở ra thật rộng cho người đọc cảm thụ cái vi tế của nó và tiếng hát của người ca sĩ n̼ã̼o̼ n̼u̼ộ̼t̼ hơn mang Hà Nội lúc xa lúc gần.

Cuối cùng nhà thơ an ủi lấy mình như người thợ s̼ă̼n̼ h̼ụ̼t̼ h̼ơ̼i̼ đuổi theo con m̼ồ̼i̼ trong không gian lả tả lá vàng…

“Thôi thì có em đời ta hy vọng
Thôi thì có em sương khói môi mềm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Nghe đâu đây lá úa và mi xanh
Nghe đâu đây h̼ồ̼n̼ Trưng Vương sông Hát”

Ca khúc bất hủ về thu Hà Nội

Nếu chỉ nghe thoáng qua bài hát, khán giả sẽ khó mà biết được vì sao lại có “Trưng Vương” và “sông Hát” trong 1 bài hát trữ tình như vậy.

“Sông Hát” là nhắc lại tích xưa của dòng sông mang tên Hát, khi Hai Bà Trưng t̼h̼u̼a̼ Mã Viện hồi năm 43 (trong Công Nguyên). Không đ̼ầ̼u̼ h̼à̼n̼g̼, hai bà đã nhảy xuống dòng sông Hát và nằm lại đó. Sông Hát ngày nay nằm ở đoạn Sông Đáy tiếp giáp với Sông Hồng.

Vậy sông Hát ở Sơn Tây thì có liên hệ gì đến mùa thu ở Hà Nội? Nếu đọc lại nguyên bài thơ của Tô Như Châu, có thể thấy bài mang âm hưởng hùng ca, như là một s̼ử̼ t̼h̼i̼ về h̼ồ̼n̼ t̼h̼i̼ê̼n̼g̼ sông núi, của những Hùng Vương, Quang Trung, Hai Bà Trưng, và Núi N̼ù̼n̼g̼ sông Nhị còn vẳng tiếng những bậc quân vương.

“Nghìn năm sau ta níu bóng quay về…”

Hai Bà Trưng đã t̼r̼ầ̼m̼ m̼ì̼n̼h̼ dưới dòng Hát giang, nơi có dòng nước là thượng lưu của sông Hồng sẽ chảy về đến Hồ Hoàn Kiếm, Hồ Tây. Như vậy h̼ồ̼n̼ t̼h̼i̼ê̼n̼g̼ của Hai Bà Trưng sẽ được xuôi dòng về Hà Nội, dọc theo dòng nước đã nhuộm đỏ m̼á̼u̼ hùng anh của quá khứ:

“Có phải em là mùa thu Hà Nội
Nghìn năm sau ta níu bóng quay về…
Ôi mùa thu của ước mơ”

Phải chăng là qua cái nhìn của tác giả, “em” chính là hiện thân của h̼ồ̼n̼ Trưng Vương nghìn năm trước, và có điều gì ở người con gái này đã làm cho nhà thơ thấy được những hào khí cha ông vẫn còn vang vọng ở cố đô Thăng Long?

“Nghe đâu đây h̼ồ̼n̼ Trưng Vương sông Hát”

Xem thêm: Một vài kỷ niệm với ca – nhạc sỹ Duy Khánh: Tiếc nhớ tài năng trăm năm có một

Khi nhà thơ, nhạc sĩ chưa từng đến Thủ đô

Nhạc sĩ Trần Quang Lộc cho biết:

“Bài hát này tôi sáng tác năm 1972, tôi về Sài Gòn nghỉ hè thì gặp anh Tô Như Châu. Anh ấy cho xem bài thơ “Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội”, bài thơ viết dài lắm năm sáu trang gì đấy tôi lấy ý bài thơ viết lại thành ca khúc. Bài này viết trước năm 1975, hồi đó được Thái Thanh hát nhưng sau đó ngưng không được phổ biến.

Mãi đến năm 1993 thì ca khúc này được nhiều ca sĩ hát, trong đó ca sĩ Thu Phương được giải thưởng bài hát này đứng đầu Top Ten trong chương trình nhạc Top Ten ở Sài Gòn được giải nhất mà kéo dài trong một năm. Bài này cũng được giải thưởng ca khúc viết hay nhất trong năm của Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Nam trao giải cho tôi”.

Nhạc sĩ Trần Quang Lộc

Khi sáng tác ra bài thơ và ca khúc bất hủ này, cả nhà thơ và nhạc sỹ đều chưa từng có dịp đặt chân tới Hà Nội. Nhà thơ Tô Như Châu (tên thật là Đặng Hữu Có, sinh năm 1934, m̼ấ̼t̼ năm 2002), sinh sống và làm thơ ở một xóm nhỏ cạnh bến đò An Hải, Sơn Trà, Đà Nẵng. Còn nhạc sĩ Trần Quang Lộc sinh năm 1945 tại Quảng Trị, có thời gian học tại Đà Nẵng. Họ là những người bạn văn nghệ với nhau tại vùng đất Đà Nẵng vào thập niên 1960.

Click để nghe Hồng Nhung hát “Có phải em mùa thu Hà Nội”:

(Theo nhacvangonline, nhacvangbolero)

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *