Đầu thập niên 1960, ở miền Nam Việt Nam, thường là sau bữa cơm chiều, người ta mở Radio để nghe Dạ Lan – “Em gái hậu phương” giới thiệu những bài nhạc mới.
Tiếng nói của những người em gái hậu phương
Dạ Lan là chương trình của Đài Phát Thanh Q̼u̼â̼n̼ Đ̼ộ̼i̼ thời kỳ 1964 – 1975, nhằm an ủi và nâng cao tinh thần b̼i̼n̼h̼ s̼ĩ̼, trong đó lấy âm nhạc làm phương tiện chính. Chương trình bắt đầu được phát sóng năm 1964 và xướng ngôn viên là cô gái xưng tên là Dạ Lan. Chương trình phát thanh này được phát mỗi đêm trên làn sóng dành riêng cho q̼u̼â̼n̼ đ̼ộ̼i̼ trong hệ thống phát thanh quốc gia, có công suất rất mạnh có thể nghe đến Bến Hải, nghĩa là khắp dải đất miền Nam.
Người sáng lập của chương trình là đ̼ạ̼i̼ t̼á̼ Trần Ngọc Huyến, và người q̼u̼ả̼n̼ đ̼ố̼c̼ đài cuối cùng ở thời điểm 1975 là trung tá Nguyễn Quang Tuyến, tức nhà văn Văn Quang.
Chương trình Dạ Lan được phát thanh từ 7 giờ đến 9 giờ tối mỗi ngày, bắt đầu bằng lời giới thiệu:
“Đây là chương trình Dạ Lan, tiếng nói của những người em gái hậu phương, gửi những anh trai t̼i̼ề̼n̼ t̼u̼y̼ế̼n̼”.
Xướng ngôn viên của chương trình là một cô gái người Bắc, giọng nói ngọt ngào. Ngoài những thông tin thời sự, phần hấp dẫn nhất của chương trình là phần nhạc và phần thư tín, với những bức thư được soạn thảo bởi một ban chuyên môn, và cô xướng ngôn viên của chương trình là người đọc lại các thông tin đã được soạn ra trước.
Ấn tượng nhất, đi sâu vào lòng các c̼h̼i̼ế̼n̼ s̼ĩ̼ trên khắp bốn vùng c̼h̼i̼ế̼n̼ thuật, nhất ở các t̼i̼ề̼n̼ đ̼ồ̼n̼ h̼e̼o̼ h̼ú̼t̼ là giọng nói của người em gái hậu phương Dạ Lan đêm đêm gởi tâm tình đến những anh trai t̼i̼ề̼n̼ t̼u̼y̼ế̼n̼. Giọng nói ngọt ngào, đôi khi t̼ì̼n̼h̼ t̼ứ̼ l̼ã̼n̼g̼ m̼ạ̼n̼, gửi tâm tình và sự quan tâm từ hậu phương ra t̼i̼ề̼n̼ t̼u̼y̼ế̼n̼, cảm thông tình trạng g̼i̼a̼n̼ k̼h̼ổ̼ và chấp nhận h̼y̼ s̼i̼n̼h̼ của người trai thời l̼o̼ạ̼n̼.
Chương trình thành công vượt bậc và thư từ các c̼h̼i̼ế̼n̼ s̼ĩ̼, nhất là từ các vùng đất xa xôi gửi về cho Dạ Lan tới tấp, đến nỗi đài phải thuê bốn nữ nhân viên dân chính, công việc mỗi ngày chỉ để ngồi viết thư trả lời cho các anh c̼h̼i̼ế̼n̼ s̼ĩ̼. Bốn cô phụ trách 4 vùng, và dĩ nhiên dưới mỗi lá thư đều ký tên Dạ Lan. Với một người l̼í̼n̼h̼ xa nhà, ở một nơi t̼i̼ề̼n̼ đ̼ồ̼n̼ h̼e̼o̼ h̼ú̼t̼, không sách báo, mỗi đêm chỉ có một cái radio chạy pin để nghe giọng em gái Dạ Lan tâm sự, khi nhận được một lá thư hồi âm của em gái Dạ Lan từ KBC 3168, thì tác động tâm lý là vô cùng lớn.
Tuy trở thành huyền thoại, song nhân vật “em gái hậu phương Dạ Lan” chưa bao giờ xuất hiện trực tiếp trên truyền hình, báo chí hay ngoài đời mà chỉ duy nhất qua làn sóng điện, vì ngoài đời nhan sắc cô chỉ thuộc loại trung bình. Cô cũng nhận được không ít thư t̼ỏ̼ t̼ì̼n̼h̼ với cô của các “anh t̼i̼ề̼n̼ ̼t̼u̼y̼ế̼n̼”. Nhiều anh t̼i̼ề̼n̼ ̼t̼u̼y̼ế̼n̼ đi phép về Sài Gòn có tìm đến Đài phát thanh Q̼u̼â̼n̼ ̼đ̼ộ̼i̼ nhưng không bao giờ gặp được Dạ Lan b̼ằ̼n̼g̼ x̼ư̼ơ̼n̼g̼ b̼ằ̼n̼g̼ t̼h̼ị̼t̼.
Xem thêm: Một vài kỷ niệm với ca – nhạc sỹ Duy Khánh: Tiếc nhớ tài năng trăm năm có một
Ai là “em gái hậu phương”?
Một điều đặc biệt, những người xướng ngôn viên của chương trình Dạ Lan, đóng vai em gái hậu phương Dạ Lan đều tên là Lan và có giọng nói khá giống nhau: Xuân Lan và Phương Lan.
Chẳng ai ngờ rằng xướng ngôn viên mang tên Dạ Lan nói giọng Bắc lại là một người con gái Quảng Nam có một thời gian sinh sống tại Huế, tên là Xuân Lan. Cô Xuân Lan không đẹp nhưng cô phát âm tiếng Bắc rất đúng giọng và rất ngọt ngào.
Người em gái hậu phương Dạ Lan đã trở thành huyền thoại, nhưng cũng có không ít cặp đôi nhờ có phong trào nữ sinh viết thư chúc Tết c̼h̼i̼ế̼n̼ s̼ĩ̼ của chương trình Dạ Lan mà nên vợ nên chồng,hạnh phúc đến tận ngày nay.
Dạ Lan 1 (Xuân Lan)Dạ Lan 1 là cô Xuân Lan làm cho đài đến năm 1966 thì chuyển về đài phát thanh Đà Lạt. Người tiếp tục Chương trình Dạ Lan, thật trùng hợp là cũng có tên thật là Lan: Hồng Phương Lan, tức Mỹ Linh. Lúc đó, cô Mỹ Linh đang làm việc cho Đài Phát thanh Q̼u̼â̼n̼ Đ̼ộ̼i̼, ở Chương trình Nhạc Ngoại Quốc yêu cầu. Cô là người Bắc, vì có giọng nói giống hệt như giọng cô Xuân Lan nên cô được chọn để tiếp tục Chương trình Dạ Lan mà không ai hay biết, ai cũng tưởng chỉ có một Dạ Lan.
Thực ra Hồng Phương Lan (Dạ Lan 2) là người Huế nhưng nói giọng Bắc. Không ai biết mặt và biết tên Dạ Lan cả, Dạ Lan có thể là bất cứ người nào. Vì vậy Dạ Lan được xem là “huyền thoại”, ai muốn tưởng tượng Dạ Lan như thế nào cũng được.
Sau 75, nhớ đến chương trình Dạ Lan, người ta lại thắc mắc về xuất thân của Dạ Lan, nhờ đó các thính giả sau này mới biết được có 2 cô Lan.
Được biết, cô Hoàng Xuân Lan (Dạ Lan 1) hiện đang sống ởSài Gòn và cô Hồng Phương Lan (Dạ Lan 2) đang định cư tại S.Carolina, và cho đến giờ này, trong thư từ và cả email giao thiệp cả hai cô đều ký tên mình là Dạ Lan.
(Theo nhacvangonline)
