Chùm ảnh: Ký ức Khâm Thiên năm 1972 – N̼ỗ̼i̼ ̼đ̼a̼u̼ những người ở lại

Phố Khâm Thiên

Sau hồi c̼ò̼i̼ ̼b̼á̼o̼ ̼đ̼ộ̼n̼g̼, từng đợt m̼ư̼a̼ ̼b̼o̼m̼ r̼ả̼i̼ ̼x̼u̼ố̼n̼g̼ Khâm Thiên (Hà Nội). Chỉ trong một đêm, gần 300 thường dân ở phố Khâm Thiên đã bị đ̼ạ̼n̼ ̼b̼o̼m̼ ̼M̼ỹ̼ ̼g̼i̼ế̼t̼ ̼h̼ạ̼i̼. Cả phố bị s̼a̼n̼ ̼p̼h̼ẳ̼n̼g̼,̼ ̼t̼ư̼ờ̼n̼g̼ ̼s̼ậ̼p̼,̼ ̼n̼h̼à̼ ̼b̼a̼y̼, d̼ấ̼u̼ ̼v̼ế̼t̼ còn lại của s̼ự̼ ̼h̼ủ̼y̼ ̼d̼i̼ệ̼t̼ chỉ là những h̼ố̼ ̼b̼o̼m̼ ̼l̼ổ̼n̼ ̼n̼h̼ổ̼n̼ ̼g̼ạ̼c̼h̼ ̼đ̼ấ̼t̼.

N̼ỗ̼i̼ ̼đ̼a̼u̼ người ở lại

22h ngày 26-12-1972, Hà Nội vẫn yên tĩnh. Phố Khâm Thiên đã dần chìm vào giấc ngủ sau một ngày c̼ă̼n̼g̼ ̼t̼h̼ẳ̼n̼g̼ ̼t̼r̼ự̼c̼ ̼c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼máy bay ̼b̼ắ̼n̼ ̼p̼h̼á̼. Nhưng đến 22h30, trên các màn hình radar của bộ đội phòng không không quân bỗng thấp thoáng xuất hiện mục tiêu. Lập tức, c̼ò̼i̼ ̼b̼á̼o̼ ̼đ̼ộ̼n̼g̼ từ Nhà hát Lớn, Quảng trường Ba Đình, ga Hàng Cỏ n̼ổ̼i̼ ̼l̼ê̼n̼ ̼d̼ồ̼n̼ ̼d̼ậ̼p̼. Ngay sau đó, tiếng đ̼ộ̼n̼g̼ ̼c̼ơ̼ ̼m̼á̼y̼ ̼b̼a̼y̼ ̼M̼ỹ̼ ̼g̼ầ̼m̼ ̼g̼à̼o̼ ̼p̼h̼á̼ ̼v̼ỡ̼ bầu trời đêm. P̼h̼á̼o̼ ̼c̼a̼o̼ ̼x̼ạ̼,̼ ̼t̼ê̼n̼ ̼l̼ử̼a̼ của ta bắt đầu đáp trả. Một tấm m̼à̼n̼ ̼s̼ắ̼t̼ nhiều tầng nấc được chăng lên bảo vệ Thủ đô. 22h45, nhiều loạt b̼o̼m̼ ̼M̼ỹ̼ ̼d̼ộ̼i̼ ̼x̼u̼ố̼n̼g̼.

Chỉ trong một đêm, gần 300 thường dân ở phố Khâm Thiên đã bị đ̼ạ̼n̼ ̼b̼o̼m̼ ̼M̼ỹ̼ ̼g̼i̼ế̼t̼ ̼h̼ạ̼i̼.
Cả phố bị s̼a̼n̼ ̼p̼h̼ẳ̼n̼g̼,̼ ̼t̼ư̼ờ̼n̼g̼ ̼s̼ậ̼p̼,̼ ̼n̼h̼à̼ ̼b̼a̼y̼, dấu vết còn lại của s̼ự̼ ̼h̼ủ̼y̼ ̼d̼i̼ệ̼t̼ chỉ là những h̼ố̼ ̼b̼o̼m̼ ̼l̼ổ̼n̼ ̼n̼h̼ổ̼n̼ ̼g̼ạ̼c̼h̼ ̼đ̼ấ̼t̼.

Các khu vực bị t̼r̼ú̼n̼g̼ ̼b̼o̼m̼ nhiều nhất trong buổi tối b̼i̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ ấy là An Dương, Bạch Mai, Ô Chợ Dừa, ga Hàng Cỏ. Không ai ngờ, một khu vực đông dân thường như thế, một khu vực không hề có một cơ̼ ̼s̼ở̼ ̼q̼u̼â̼n̼ ̼s̼ự̼,̼ ̼c̼h̼í̼n̼h̼ ̼t̼r̼ị̼ quan trọng lại là điểm t̼ậ̼p̼ ̼k̼í̼c̼h̼ ̼d̼ữ̼ ̼d̼ộ̼i̼ ̼của ̼B̼-̼5̼2̼. Những con ngõ mang những cái tên thân thuộc như ngõ Hòa Bình, ngõ Đại Đồng, ngõ Đoàn Kết… đã gần như b̼ị̼ ̼s̼a̼n̼ ̼p̼h̼ẳ̼n̼g̼. Các khối phố 42, 43, 45, 47 chỉ còn là đ̼ố̼n̼g̼ ̼g̼ạ̼c̼h̼ ̼v̼ụ̼n̼.

Nhà dân, cửa hàng, nhà trẻ, trạm y tế… đ̼ổ̼ ̼n̼á̼t̼ ̼h̼o̼à̼n̼ ̼t̼o̼à̼n̼. B̼o̼m̼ ̼đ̼ạ̼n̼ ̼M̼ỹ̼ đã làm s̼ậ̼p̼ 611 ngôi nhà, 1.624 ngôi nhà khác bị h̼ư̼ ̼h̼ỏ̼n̼g̼, 2.601 gia đình và 14.562 người dân không còn chỗ ở. Bom đạn cũng c̼ư̼ớ̼p̼ ̼đ̼i̼ 287 s̼i̼n̼h̼ ̼m̼ạ̼n̼g̼, trong đó có 43 cụ già, 37 trẻ em, 88 phụ nữ và làm b̼ị̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ 290 người (đa phần là phụ nữ và trẻ em). Nhiều gia đình có 4 hoặc 5 n̼g̼ư̼ờ̼i̼ ̼c̼h̼ế̼t̼… Ngôi nhà số 51 phố Khâm Thiên chỉ còn là một h̼ố̼ ̼s̼â̼u̼, 7 người trong gia đình ấy không ai s̼ố̼n̼g̼ ̼s̼ó̼t̼.

Nhà dân, cửa hàng, nhà trẻ, trạm y tế… đ̼ổ̼ ̼n̼á̼t̼ ̼h̼o̼à̼n̼ ̼t̼o̼à̼n̼
B̼o̼m̼ ̼đ̼ạ̼n̼ ̼M̼ỹ̼ đã làm s̼ậ̼p̼ 611 ngôi nhà, 1.624 ngôi nhà khác bị h̼ư̼ ̼h̼ỏ̼n̼g̼, 2.601 gia đình và 14.562 người dân không còn chỗ

Ông Nguyễn Văn Cầu là một trong số ít những nhân chứng lịch sử còn s̼ố̼n̼g̼ ̼s̼ó̼t̼, nhớ lại, khi ấy, ông Nguyễn Văn Cầu đang cùng đơn vị tự vệ nhận nhiệm vụ b̼ắ̼n̼ ̼m̼á̼y̼ ̼b̼a̼y̼ ̼M̼ỹ̼ n̼é̼m̼ ̼b̼o̼m̼ Hà Nội. Các đội tự vệ Thủ đô sử dụng s̼ú̼n̼g̼ ̼đ̼ạ̼i̼ ̼l̼i̼ê̼n̼ ̼b̼ắ̼n̼ thật r̼á̼t̼ vào mục tiêu là m̼á̼y̼ ̼b̼a̼y̼ ̼B̼-̼5̼2̼ ̼v̼à̼ ̼c̼á̼c̼ ̼m̼á̼y̼ ̼b̼a̼y̼ ̼t̼i̼ê̼m̼ ̼k̼í̼c̼h̼ ̼h̼ộ̼ ̼t̼ố̼n̼g̼, đẩy chúng khỏi tầm thấp, buộc chúng phải bay lên tầm cao hơn và rơi vào t̼r̼ậ̼n̼ ̼đ̼ị̼a̼ ̼t̼ê̼n̼ ̼l̼ử̼a̼ ̼p̼h̼ò̼n̼g̼ ̼k̼h̼ô̼n̼g̼ của ta. Trong lúc c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼đ̼ấ̼u̼, ông nhận được tin khu vực Khâm Thiên t̼r̼ú̼n̼g̼ ̼b̼o̼m̼ ̼M̼ỹ̼ ̼c̼h̼á̼y̼ ̼d̼ữ̼ ̼d̼ộ̼i̼, tâm trạng t̼h̼ấ̼p̼ ̼t̼h̼ỏ̼m̼ không yên, l̼o̼ ̼l̼ắ̼n̼g̼ cho vợ và cậu con trai lớn đang ố̼m̼ phải nằm nhà.

Sau t̼r̼ậ̼n̼ ̼m̼ư̼a̼ ̼b̼o̼m̼ ấy, chỉ một số ít người may mắn s̼ố̼n̼g̼ ̼s̼ó̼t̼
Hàng chục ngôi nhà bị s̼a̼n̼ ̼p̼h̼ẳ̼n̼g̼ ̼theo ̼v̼ệ̼t̼ ̼b̼o̼m̼, g̼ạ̼c̼h̼ ̼n̼g̼ó̼i̼ ̼đ̼ổ̼ ̼v̼ỡ̼ ̼n̼g̼ổ̼n̼ ̼n̼g̼a̼n̼g̼
Khung cảnh t̼a̼n̼g̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ ̼i̼m̼ ̼l̼ì̼m̼ trên phố Khâm Thiên năm 1972
Sau đêm k̼i̼n̼h̼ ̼h̼o̼à̼n̼g̼ đó, gần 50 người của một khối phố trú trong đó không ai còn sống
Hình ảnh đ̼a̼u̼ ̼l̼ò̼n̼g̼ sau trong những ngày tháng c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼t̼r̼a̼n̼h̼ ̼k̼h̼ố̼c̼ ̼l̼i̼ệ̼t̼

Sáng hôm sau khi có lệnh báo yên, ông vội đạp xe về nhà. Mặt ngoài khu phố Khâm Thiên khi ấy chỉ có vài n̼h̼à̼ ̼b̼ị̼ ̼b̼o̼m̼ ̼p̼h̼á̼ ̼đ̼ổ̼. Nhưng khi rẽ từ mặt phố vào ngõ Sân Quần thì cảnh tượng h̼o̼a̼n̼g̼ ̼t̼à̼n̼ mới hiện ra trước mắt. Hàng chục ngôi nhà bị s̼a̼n̼ ̼p̼h̼ẳ̼n̼g̼ ̼theo ̼v̼ệ̼t̼ ̼b̼o̼m̼ ̼r̼ả̼i̼ ̼t̼h̼ả̼m̼ từ đầu Ô Chợ Dừa đến ga Hàng Cỏ. G̼ạ̼c̼h̼ ̼n̼g̼ó̼i̼ ̼đ̼ổ̼ ̼v̼ỡ̼ ̼n̼g̼ổ̼n̼ ̼n̼g̼a̼n̼g̼, nhiều ngôi nhà vẫn đ̼a̼n̼g̼ ̼c̼h̼á̼y̼,̼ ̼k̼h̼ó̼i̼ ̼b̼ụ̼i̼ ̼b̼ố̼c̼ ̼c̼a̼o̼ ̼n̼g̼ú̼t̼.

Trong khung cảnh t̼a̼n̼g̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ ̼i̼m̼ ̼l̼ì̼m̼ đó, thỉnh thoảng vang lên t̼i̼ế̼n̼g̼ ̼k̼h̼ó̼c̼. Những đôi tay r̼á̼c̼h̼ ̼b̼ư̼ơ̼m̼ ̼r̼ớ̼m̼ ̼m̼á̼u̼ bới đ̼ố̼n̼g̼ ̼đ̼ổ̼ ̼n̼á̼t̼ ̼tìm ̼t̼h̼i̼ ̼t̼h̼ể̼ người thân. Ông Cầu bàng hoàng khi thấy c̼ă̼n̼ ̼h̼ầ̼m̼ ̼t̼r̼ú̼ ̼ẩ̼n̼ cho người dân bị t̼r̼ú̼n̼g̼ ̼m̼ộ̼t̼ ̼q̼u̼ả̼ ̼b̼o̼m̼ ̼t̼ấ̼n̼. Gần 50 người của một khối phố trú trong đó không ai còn s̼ố̼n̼g̼. Vợ ông bị b̼o̼m̼ ̼c̼ắ̼t̼ ̼l̼à̼m̼ ̼đ̼ô̼i̼, còn cậu con trai mới 11 tuổi c̼h̼ế̼t̼ ̼v̼ù̼i̼ ̼trong ̼c̼ă̼n̼ ̼h̼ầ̼m̼ ̼đ̼ổ̼. Em trai ông Cầu m̼ấ̼t̼ ̼t̼í̼c̼h̼, phải đến gần hai tháng sau mới tìm thấy x̼á̼c̼ do bị v̼ù̼i̼ ̼s̼â̼u̼ ̼t̼r̼o̼n̼g̼ ̼g̼ạ̼c̼h̼ ̼đ̼á̼.

>>> Xem thêm: Cắt tóc vỉa hè: Đặc sản Hà Nội trăm năm không mai một

Hà Nội không c̼ú̼i̼ ̼đ̼ầ̼u̼

Không k̼h̼u̼ấ̼t̼ ̼p̼h̼ụ̼c̼ trước sự u̼y̼ ̼h̼i̼ế̼p̼ ̼của ̼g̼i̼ặ̼c̼ ̼M̼ỹ̼, người dân Hà Nội biến đ̼a̼u̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ thành sức mạnh, trí thông minh và lòng quả cảm, ngẩng cao đầu, h̼i̼ê̼n̼ ̼n̼g̼a̼n̼g̼ ̼đ̼á̼p̼ ̼t̼r̼ả̼. Càng đ̼á̼n̼h̼, Hà Nội càng vững vàng. Càng đ̼á̼n̼h̼, Hà Nội càng thắng lớn. Từ sở chỉ huy tối cao, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã biểu dương các đơn vị lập công và ra lời hiệu triệu: “K̼ẻ̼ ̼đ̼ị̼c̼h̼ ̼t̼h̼u̼a̼ ̼đ̼a̼u̼ và nhất định sẽ bị t̼h̼ấ̼t̼ ̼b̼ạ̼i̼ ̼h̼o̼à̼n̼ ̼t̼o̼à̼n̼. Nhưng chúng vẫn n̼g̼o̼a̼n̼ ̼c̼ố̼ kéo dài cuộc t̼ậ̼p̼ ̼k̼í̼c̼h̼. Các đơn vị hãy b̼ắ̼n̼ ̼r̼ơ̼i̼ ̼n̼h̼i̼ề̼u̼ ̼B̼-̼5̼2̼ nữa, hãy g̼i̼á̼n̼g̼ cho q̼u̼â̼n̼ ̼M̼ỹ̼ ̼một đ̼ò̼n̼ “Điện Biên Phủ” ngay trên bầu trời Hà Nội, Thủ đô thân yêu của chúng ta”.

 

Không khuất phục trước sự u̼y̼ ̼h̼i̼ế̼p̼ ̼của ̼g̼i̼ặ̼c̼ ̼M̼ỹ̼, người dân Hà Nội biến đ̼a̼u̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ thành sức mạnh
Người dân dần khôi phục lại đời sống sau t̼r̼ậ̼n̼ ̼b̼o̼m̼

Trong 12 ngày đêm chiến đấu từ 18 đến 29-12, Hà Nội đã b̼ắ̼n̼ ̼r̼ơ̼i̼ 30 máy bay, trong đó có 24 chiếc B-52, 2 chiếc F-111; d̼i̼ệ̼t̼ ̼v̼à̼ ̼b̼ắ̼t̼ ̼s̼ố̼n̼g̼ hàng chục g̼i̼ặ̼c̼ ̼l̼á̼i̼. Trận “Điện Biên Phủ trên không” đã trở thành cụm từ mà báo chí phương Tây ngày ấy “g̼i̼ậ̼t̼ ̼t̼í̼t̼” như để khẳng định sự t̼h̼ấ̼t̼ ̼b̼ạ̼i̼ của cuộc t̼ấ̼n̼ ̼c̼ô̼n̼g̼ ̼c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼l̼ư̼ợ̼c̼ do Mỹ cùng các đ̼ồ̼n̼g̼ ̼m̼i̼n̼h̼ tiến hành ở miền Bắc Việt Nam. Và cùng với những thắng lợi trên c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼t̼r̼ư̼ờ̼n̼g̼ miền Nam Việt Nam, Mỹ buộc phải ngồi vào bàn đ̼à̼m̼ ̼p̼h̼á̼n̼ ngày 27-1-1973 ở thế của k̼ẻ̼ ̼t̼h̼u̼a̼ ̼t̼r̼ậ̼n̼.

B̼o̼m̼ ̼đ̼ạ̼n̼ cũng c̼ư̼ớ̼p̼ ̼đ̼i̼ 287 s̼i̼n̼h̼ ̼m̼ạ̼n̼g̼, trong đó có 43 cụ già, 37 trẻ em, 88 phụ nữ và làm b̼ị̼ ̼t̼h̼ư̼ơ̼n̼g̼ 290 người (đa phần là phụ nữ và trẻ em)
Xây dựng lại nhà cửa để tiếp tục đứng lên đ̼ấ̼u̼ ̼t̼r̼a̼n̼h̼
Những ngôi nhà mới
Càng đánh, Hà Nội càng thắng lớn
Càng đánh, Hà Nội càng vững vàng

45 năm đã là quá khứ, Hà Nội ngày nay đã “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”. Những d̼ấ̼u̼ ̼v̼ế̼t̼ ̼của ̼c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼t̼r̼a̼n̼h̼ chỉ trong bảo tàng, ở một vài đ̼à̼i̼ ̼t̼ư̼ở̼n̼g̼ ̼n̼i̼ệ̼m̼ và trong tâm trí của những người đã lớn tuổi. Nhưng không một ai, không một điều gì về những ngày tháng đó bị lãng quên. Nó sẽ vẫn luôn sống động trong ký ức mỗi người dân Hà Nội nói riêng và người dân cả nước nói chung.

Theo An Ninh Thủ Đô

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *