[Video] Nghe lại ca khúc “Em tôi”: Mối tình đầu day dứt suốt 60 năm của NS Lê Trạch Lựu

Nhạc sĩ Lê Trạch Lựu nổi tiếng với bài hát duy nhất là “Em Tôi”, được ông viết dành tặng cho mối tình đầu khi mới 16 tuổi. Thực ra ngoài bài hát Em Tôi, nhạc sĩ Lê Trạch Lựu còn có 1 số sáng tác khác, nhưng đều bị lu mờ hoàn toàn dưới cái bóng quá lớn của Em Tôi.

Hoàn cảnh sáng tác bài hát

Nhạc sĩ Trạch Lựu sinh ngày 6-9-1636 (15-8 năm Bính Tí) tại Hà Nội. Ông vào miền nam từ năm 1954, làm việc ở đài phát thanh Sài Gòn. Khi viết bài hát này, Lê Trạch Lựu xa cách người yêu đã lâu mà không hẹn ngày gặp lại do hoàn cảnh c̼h̼i̼ế̼n̼ ̼t̼r̼a̼n̼h̼, và bản thân tác giả thì cũng đã sang Pháp du học từ khoảng năm 1949-1950.

Xa xôi nghìn trùng như vậy nên ông đã viết những lời ca như: “Bao giờ tôi về gần em” và “Ngày về xa quá người ơi…” Bài hát “Em Tôi” với lời ca lãng mạn, mang hơi thở của dòng nhạc t̼i̼ề̼n̼ ̼c̼h̼i̼ế̼n̼ trước đó. Từ Pháp, Lê Trạch Lựu gửi bài hát về nước để Tinh Hoa ở Huế xuất bản, sau đó được hát trên đài phát thanh ở cả Sài Gòn lẫn Hà Nội và nhận được công chúng yêu thích tân nhạc đón nhận nồng nhiệt.

Nhạc sĩ Lê Trạch Lựu khi đã về già

Lê Trạch Lựu rời quê hương để sang Pháp du học từ khoàng đầu thập niên 1950, và từ đó cho đến lúc qua đời năm 2015, ông chưa từng về Việt Nam. Ông lập gia đình với Danica – một phụ nữ Pháp gốc Ba Lan. Còn người con gái trong bài hát “Em Tôi” là mối tình đầu đẹp và day dứt được khởi đầu khi tác giả mới 16 tuổi, được chính ông kể hồi năm 2009 như sau:

Năm 1946 là năm tôi đi trại hè Sầm Sơn (05/1946), đi với đoàn Hướng Đạo, cùng nhiều đoàn khác, tập trung tại sân ga Hà Nội. Tôi thoáng thấy một cô gái xinh xinh, dáng người phong nhã, có đôi mắt đẹp tuyệt vời… Không hiểu sao tôi thấy có một cảm giác l̼ạ̼ ̼l̼ù̼n̼g̼ trước cô gái đó. Đoàn của tôi đóng trại lớn ở một nơi rộng rãi, là những biệt thự nghỉ mát của Pháp thời thuộc địa bỏ lại, trước nhà là bãi biển mênh mông, sau nhà có một cái giếng.

Trưa nào tôi cũng thấy cô gái ấy, đội nón, dưới nắng chang chang rũ áo, tôi ngồi bên cửa sổ nhìn nàng. Thỉnh thoảng cô nàng ngửng đầu lên, vành nón che đôi mắt, nhưng tôi biết là cô ta đang nhìn tôi. Thú thật, tim tôi đập thình thình. Chao ơi, yêu đương là như vậy hay sao? Đây là một rung động đầu tiên, nào đâu tôi có biết cảm giác này từ thuở ra đời.

Lần đầu tiên có cảm giác l̼ạ̼ ̼l̼ù̼n̼g̼ với một cô gái

Về Hà Nội tôi tìm nhà nàng, vì có duyên nên tìm được ngay, nàng ở gần nhà tôi. Bây giờ ta phải tìm biết tên nàng nữa! Chiều nào tôi cũng đi qua nhà nàng, để nhìn vào nhà, tìm lại đôi mắt đẹp. Tôi thấy có nhiều cậu trai cỡ bằng tuổi tôi đi qua đi lại trước cửa nhà, như tôi. Lúc đó tôi cũng thấy hơi hơi lo… s̼ợ̼ ̼m̼ấ̼t̼!

Nhưng may cho tôi, hồi ấy có một chú bé tên là Mỹ, thường đi theo tôi, hỏi ra thì cậu lại chính là em của nàng. Lúc đó tôi mới biết nàng tên Phượng. Một hôm, tôi viết một lá thư và mạnh dạn hăng hái ra đi, nhưng chiều hôm đó tôi không thấy nàng ra đứng ngoài cửa hóng mát. Rồi chiều hôm sau, chiều sau nữa. Thế rồi một chiều nào đó, tôi lại thấy nàng đứng rũ tóc bên thềm.

Tìm đủ nghị lực, tôi sán gần, tay đưa lá thư, miệng lắp bắp một câu: “Phượng… Phượng cầm… cầm lấy cho… cho… tôi… tôi… lá thư này…”. Rồi xong, tôi cắm đầu đi mất, không dám quay lại, sợ nhìn thấy hoặc nàng xé lá thư, hoặc quẳng xuống lề đường… tôi sẽ mắc cỡ.

Trạch Lựu tham gia sinh hoạt văn nghệ bên Pháp

Sau đó tôi tìm cách nói khéo với Mỹ, nó bằng lòng ngay. Thế là Mỹ thành con chim xanh của tôi. Chiều nào nó cũng để một lá thư của tôi lên bàn của Phượng. Bẩy tháng trời tôi viết đều đều, gần bẩy chục lá thư mà vẫn không thấy trả lời.

>>> Xem thêm: [Video] Cảm xúc khi nghe ca khúc “Anh còn nợ em”: Xin lỗi vì đã nợ em một thanh xuân tươi đẹp

Thế rồi nàng phải tới một nơi khác xa xôi

Tôi không biết nàng có yêu tôi không, tại sao không trả lời tôi, dù thuận dù không… Lúc bấy giờ tôi mới biết là tình yêu, thế nào là đợi chờ, là có nhiều đau khổ, héo hon con người. Thế rồi một hôm Mỹ tất tưởi chạy đến nhà tôi, đưa cho tôi một lá thư, hôm đó là một tuần trước ngày k̼h̼á̼n̼g̼ ̼c̼h̼i̼ế̼n̼ toàn quốc, tôi bồi hồi cầm lá thư, ở một góc có đề

Xin TRẠCH LỰU đừng giận KIM PHƯỢNG mà xé lá thư này… Tôi mở ra, đọc từng hàng chữ đều đều, tròn tròn, vuông vắn. Phượng nói rằng yêu tôi từ ngay lúc đầu… nhưng muốn thử lòng tôi để xem tôi có phải là người đứng đắn hay không, rồi nói rằng ngày mai Phượng đi tản cư ở Hà Đông, cách làng tôi mấy làng…

Cái bóng quá lớn của ca khúc Em Tôi khiến những sáng tác còn lại của ông bị lu mờ

Tôi bàng hoàng như tỉnh một giấc mơ dài chờ đợi từ lâu nay. Thế là hai hôm sau, tôi đi bộ từ Hà nội qua làng tôi tới làng tạm trú của gia đình nàng, chúng tôi đi chơi dọc dòng sông Nhuệ cùng Mỹ và mẹ của Phượng, bà cụ nhìn chúng tôi âu yếm từ đằng xa… Đi chơi cùng nhau hết cả buổi chiều, tôi không dám cầm tay Phượng, tôi ân hận tới bây giờ.

Một hôm trong trường, nỗi nhớ làm tôi t̼a̼n̼ ̼n̼á̼t̼… Trong giờ Etude, cuối lớp có anh chàng Trần Bích Lan (thi sĩ Nguyên Sa) đang đọc Socrate, bên phải gần cửa sổ là Hoàng Anh Tuấn (sau này là đạo diễn), không biết hắn làm gì, chắc đang làm thơ. Tôi cầm cây đàn bấm bấm… hai ngày sau thành bài Em Tôi.

Chủ nhật ra Paris, đường Volontaires, sau bữa cơm trưa, bạn bè quây quần với nhau, trong đó có Anh Tuấn, Thi Liên, Thoa – em gái Nguyên Sa (về sau lấy Trần Đình Hòa), Bội Liên đã nhận được bài hát tôi gửi tới trường, hồi đó cô ta có yêu tôi, nhưng tôi tránh vì cô là con nhà giàu…. Bội Liên ngồi dạo nhạc trên mấy phím ngà.

Trạch Lựu và vợ ông là Danica – một phụ nữ Pháp gốc Ba Lan

Bài Em Tôi vang lên khắp cả căn phòng, tôi tê tái nghe nhạc của tôi, thấy là lạ, chưa quen. Trước đây chỉ là tôi dạo đàn tự hát, bây giờ thì những ngón tay ngà đang chạy qua phím đàn, tôi như ngỡ ngàng đi vào cơn mê… Thế rồi tôi chép lại nhạc và lời trên trang giấy học trò, trên những giòng như đã kẻ nhạc, tôi gửi về nước cho nhà xuất bản TINH HOA ở Huế.

60 năm sau…

Sáu chục năm sau (2009), tôi được biết tin một người bạn cùng trường năm xưa, anh Nguyễn Thiệu Giang, viết cùng một tờ báo với tôi hồi đó cùng Thanh Nam. Tôi có nhờ anh đến căn nhà cũ, anh nói Phượng không còn ở đấy nữa. Nhưng anh có cho tôi số phone, tôi gọi Phượng, đầu giây Phượng trả lời, tôi nói là tôi, Phượng  nhắc đi nhắc lại ba lần: anh LÊ TRẠCH LỰU hả, anh LÊ TRẠCH LỰU hả… như không tin là có thật, khi tôi bảo là tôi thì cô òa ra khóc.

Cô gái ông từng yêu say đắm một thời hoá ra vẫn rất yêu ông (ảnh minh hoạ)

Nói chuyện cùng nhau hơn nửa tiếng, sau những lúc ân cần hỏi han. Phượng có nói, anh ấy có theo đuổi Phượng trong bốn năm trời, Phượng bảo Phượng có người, anh ta vẫn cứ đeo đẳng. “Phượng có nói với anh ấy chuyện Phượng và anh. Anh ta vẫn chấp nhận là trong lòng Phượng có một người khác”.

Tôi xin thành thật cảm ơn Phượng, tình yêu Phượng cho tôi. những năm đợi chờ, đau khổ. Một lúc sau tôi hỏi Phượng: “Thế Phượng còn giữ mấy lá thư ấy không”. Tôi muốn tìm hiểu lại, thời 16 tuổi tôi viết thư ra sao, chắc là lủng củng lắm. Nhạc sĩ Trạch Lựu đã q̼u̼a̼ ̼đ̼ờ̼i̼ tại Paris ngày 6 tháng 2, 2015, h̼ư̼ở̼n̼g̼ ̼t̼h̼ọ̼ 84 tuổi. T̼a̼n̼g̼ ̼l̼ễ̼ được cử hành trong vòng tay thân mật gia đình với sự hiện diện của một số thân hữu và văn nghệ sĩ tại Paris ngày 11 tháng 2, 2015.

Click để nghe lại ca khúc “Em tôi” do ca sĩ Duy Trác Trình bày:

Theo Nhạc vàng online và Music.quehuong

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *